محاوره‌ی فایدون: معرفت محض و امتناع آن در دنیا

در محاورۀ فایدون، افزون بر موضوع اصلی که اثبات جاودانگی نفس است، یکی از موضوعات فرعی عبارت است از ادّعای افلاطون مبنی بر اینکه حصول معرفت محض، طی زندگی دنیوی ناممکن است. نوشتۀ حاضر نخست، به دنبال توصیف و تبیین همین مدّعا است. سپس می‌کوشیم با استفاده از مطالب خود محاوره، به تبیین معنای معرفت محض بپردازیم. برای معرفت محض، دو معنی ممکن ارائه کرده‌ایم: الف- معرفت محض به معنی شناخت بی‌واسطه و ب- معرفت محض به معنی مثال معرفت (خود معرفت). همچنین تلاش می‌کنیم تا بر پایۀ این دو معنا از معرفت محض، دو دلیل در اثبات مدّعای افلاطون بیان کنیم: دلیل نخست از راه تفکیک شناخت بی‌واسطه از شناخت باواسطه و دلیل دوم از راه امتناع رسیدن تقلید به مثال خودش. مطالب فایدون، از بابت موضوع بحث، گاهی کوتاه و اندک است. هم با تفصیل مباحث و هم با برگرفتن نکته‌هائی از جاهای دیگر محاوره و بازسازی آنها، کوشیده‌ایم دلایل را تقریر و اقامه کنیم.